Ο σύγχρονος Ελληνισμός είναι παντού και βάλλεται από παντού, γιατί δεν έχει αξιόπιστους συμμάχους. Και δεν έχει αξιόπιστους συμμάχους, γιατί δώσαμε εμείς το δικαίωμα να μας θεωρούν δεδομένους και να μας αντιμετωπίζουν αποικιοκρατικά.

   Δώσαμε την εντύπωση ότι για χάρη της δικής τους ”θωπείας” και προστασίας μπορούμε να γίνουμε έρμαιο των επιθυμιών τους και — δια των κυβερνήσεων που εκλέγουμε — να συμφιλιωθούμε με την αδυναμία αντίδρασης απέναντι σε αντιλαϊκές, αντιδημοκρατικές και αντεθνικές πολιτικές, οι οποίες έχουν την έγκρισή τους.

 Το να γίνουμε έρμαιο των επιθυμιών τους, δυστυχώς, έχει μία και μόνο ανάγνωση δυσφημιστική για την ελληνική παρουσία και συμβολή στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι. Την ανάγνωση της οσφυοκαμψίας, της δουλικότητας, του ραγιαδισμού και της αναξιοπρέπειας των πολιτικών επιλογών μας.

   Βασική αιτία γι’ αυτό είναι η χειμάζουσα εθνική μας συνείδηση, η αφύπνιση της οποίας θα μπορούσε να μας οδηγήσει στην εθνική αυτογνωσία και την ενότητα. Η πορεία προς την παρακμή, αναμφίβολα, ψαλίδισε τα φτερά του πατριωτισμού και της πίστης στις δυνατότητές μας εδώ και δεκαετίες.

   Η οικονομική ανάγκη και η πνευματική κρίση συνέτειναν στο ”πάντες οι ομοπάτριδες να κείμεθα επί ξυρού ακμής των θλίψεων οδυνόμενοι επί τη χλεύη και καταφρονήσει της φιλτάτης ημών πατρίδος”, όπως είχε πει σε ομιλία του στην αρχή της δεκαετίας ο μητροπολίτης Εδέσσης Ιωήλ.

   Που πάει να πει ότι φτάσαμε στο μη περαιτέρω της παρακμής μας, αφού μετατραπήκαμε από περήφανοι Έλληνες σε ”κύμβαλα αλαλάζοντα”, φερέφωνα μαζοποιημένα και όργανα εκμετάλλευσης ιδιοτελών συμφερόντων.

   Και όλα αυτά μας συμβαίνουν σε καιρούς πολύ ”ενδιαφέροντες”. Άρα δύσκολους και επικίνδυνους για τον ελλαδικό και κυπριακό Ελληνισμό δεδομένης της αναζωπύρωσης του τουρκικού αναθεωρητισμού και των ελπίδων του για Θράκη, Αιγαίο και Κύπρο.

  Οι εποχές των επικών αφηγήσεων του Ομήρου που ήταν το θεμέλιο του ελληνικού πολιτισμού στο απροσδιόριστο παρελθόν έχουν περάσει ανεπιστρεπτί, δυστυχώς, παίρνοντας μαζί τους την πίστη για τα εθνικά ιδανικά και ιδεώδη, με πρώτο αυτό της εθελοθυσίας για την πατρίδα, της φιλοπατρίας.

 – […] Η Πατρίδα είναι όλο το έθνος και εμείς, ο καθένας μας, είμαστε από ένα μόριο ασήμαντο του μεγάλου αυτού έθνους…”* λέει η Πηνελόπη Δέλτα περιγράφοντας τη δική μας ασημαντότητα μπροστά στη μεγαλοσύνη της Ελλάδας και του Ελληνισμού.

   Φευ!.. Δεν συμμερίζονται προφανώς τη γνώμη της οι σύγχρονοι νέοι οι οποίοι δεν γαλουχήθηκαν με την αγάπη για την πατρίδα. Δεν ένιωσαν την πατρίδα σαν πνευματική πραγματικότητα που συνέχει τους ομοπάτριδες όπου γης ανεξάρτητα απ’ τους τοπικούς δεσμούς τους.

   Δεν κατάλαβαν ότι η πατρίδα δεν είναι μονάχα οράματα και πάθη, όπως λέει ο λογοτέχνης-δοκιμιογράφος Γιώργος Θεοτοκάς. Είναι χειροπιαστά πράγματα και ίσως ακόμα πιο πολύτιμα απ’ αυτά.  Είναι ο καπνός της εστίας του πατρικού μας σπιτιού. Η γη που γεννηθήκαμε, τα παραμύθια και τα τραγούδια που αγαπήσαμε, τα δέντρα που φυτέψαμε, τα λόγια αγάπης που πρωτακούσαμε και προφέραμε, οι τάφοι των γονιών που αποχαιρετήσαμε, τα σχολεία και η κοινωνία όπου γαλουχηθήκαμε.

   Είναι τα όσια και τα ιερά που κληρονομήσαμε και οφείλουμε να τα διαιωνίσουμε. Όσια και ιερά που μας συνδέουν με το ιστορικό παρελθόν μας μέσω της ιστορικής μνήμης. Της μνήμης που κινδυνεύει να αλλοιωθεί απ’ την πολιτική, καθώς οι περισσότεροι εκπρόσωποί της είναι συχνά αμνήμονες. Δείχνουν να έχουν χάσει την εθνική ευαισθησία, που πάει πακέτο με την ηθική.

   Μια ηθική στομωμένη και μια εθνική ευαισθησία απογυμνωμένη από ιδανικά και πνευματικές αξίες, πράγμα που αφήνει πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη του πολιτικού τυχοδιωκτισμού.  Του τυχοδιωκτισμού που κάνει τους ηγέτες να παίζουν κορώνα γράμματα την τύχη της πατρίδας προς χάριν της ματαιοδοξίας τους ή του συμφέροντος των συμμάχων.

   Τα δεδομένα αυτά — στα οποία θα πρέπει να προστεθεί και το εμπόριο της πατριδοκαπηλίας που έχει πολιτική σκοπιμότητα  — πριμοδοτούν την αποξένωση των νέων από την πίστη τους στην πατρίδα παράλληλα με τη θρησκευτική.

 – Η πίστη είναι το άλας της γης, έλεγε για την τελευταία ο Ρώσος μυθιστοριογράφος Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Το ίδιο και η πίστη στην πατρίδα.

   Το ίδιο πιστεύαμε κι εμείς μέχρι πρότινος (2019), όταν — σε μια έρευνα της Gallup International (διεθνούς ένωσης δημοσκοπήσεων με έδρα τη Ζυρίχη, που καλούσε τους πολίτες να απαντήσουν στο ερώτημα: ”Θα πολεμούσατε για την πατρίδα σας;) αποκαλύφθηκε ότι μόνο το 54% των Ελλήνων είναι διατεθειμένο να πολεμήσει γι’ αυτήν. Το υπόλοιπο 46% (ποσοστό ιδιαίτερα ανησυχητικό) δήλωνε απρόθυμο να την υπερασπιστεί.

  Και γι’ αυτό ευθύνεται η υποβάθμιση της παιδείας μας επί δεκαετίες. Τα ετεροβαρή εκπαιδευτικά προγράμματα που προωθούν την τεχνοκρατική γνώση χρόνια τώρα σε βάρος της θεωρητικής. Η αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να εμπνεύσει την φιλοπατρία και να δώσει ώθηση στη δημιουργικότητα των μαθητών.

  Η υπερβολική εξειδίκευση που περιορίζει – στα όρια του αναλφαβητισμού – τη γενικότερη γνώση. Η αποτυχία των εκπαιδευτικών νόμων να στηρίξουν το ”νους υγιής εν σώματι υγιεί” των αρχαίων προγόνων μας”. Η μέτρια έως κακή ποιότητα των βιβλίων. Η ανεπάρκεια δασκάλων και καθηγητών να καλλιεργήσουν τη φιλοπατρία στις ψυχές των μαθητών και πολλά άλλα.

   Ένα απ’ αυτά τα τελευταία μάς ξαναγυρίζει και πάλι στις ευθύνες των πολιτικών. Ευθύνες για το γεγονός ότι δεν έχουν επαρκή εθνική συνείδηση η οποία να φρονηματίζεται και να παραδειγματίζεται απ’ την ελληνική ιστορία, σε βαθμό που οι πράξεις τους να εμπνέουν εμπιστοσύνη στον λαό και να σφυρηλατούν εθνική συνείδηση στους νέους.

  Χωρίς να υπάρχει αυτή για να ανάψει τη φλόγα του ενθουσιασμού στις καρδιές τους όποτε κληθούν να υπερασπιστούν τα πάτρια εδάφη έναντι του εχθρού, δεν θα μπορούν οι πολιτικοί ταγοί να μας λένε ότι έχουν προετοιμάσει την ελληνική κοινωνία γι’ αυτό το σενάριο.

   Η ιστορική μνήμη, άλλωστε — για την περίοδο πριν την πτώση της Βασιλεύουσας — επιβεβαιώνει ότι ο διχασμός και η κοινωνική παρακμή σκιάζουν δραματικά την εθνική συνείδηση και προτάσσουν την ατομική επιβίωση έναντι της εθνικής.

   Τα δυσοίωνα σημάδια εκείνης της εποχής τα συναντάμε και σήμερα, δυστυχώς. Την έλλειψη εθνικής ομοψυχίας και στρατηγικής, την ανευθυνότητα των υπευθύνων και την ομολογία της αποτυχημένης κατευναστικής πολιτικής της Ελλάδας έναντι της αναθεωρητικής Τουρκίας, η οποία αποτυπώνεται ως ρητορική ερώτηση (εν είδει εξυπνακισμού), που κρύβει ανεπιτυχώς τον ψοφοδεή χαρακτήρα των πρώην και νυν Αξιωματούχων της πολιτικής ηγεσίας μας:

– Τι θέλετε, να κάνουμε πόλεμο με την Τουρκία;

   Να, κάτι τέτοια ακούν οι Έλληνες νέοι και συνεχίζουν να φεύγουν από την Ελλάδα (700.000 έγιναν ήδη) αναζητώντας την τύχη τους στο εξωτερικό, την ίδια στιγμή που οι απαλλασσόμενοι απ’ τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις (ανυπότακτοι και ασθενείς) φτάνουν το 12%, με τη θητεία να παραμένει στους 9 μήνες  για όσους επιλέξουν να εκπληρώσουν τη στρατιωτική τους υποχρέωση σε μονάδες της παραμεθορίου ή στις Ειδικές Δυνάμεις.

   Δεν περιμένουμε φυσικά να δονεί την ατμόσφαιρα την ώρα της απευκταίας σύγκρουσης ένας νέου τύπου παιάνας πολεμικός σαν εκείνον που ακουγόταν στη Σαλαμίνα το 480 πΧ (”Ὦ παῖδες Ἑλλήνων, ἴτε ἐλευθεροῦτε πατρίδ‘, ἐλευθεροῦτε δέ παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τε πατρῴων ἕδη θήκας τε προγόνων· νῦν ὑπέρ πάντων ἀγών”), την ίδια στιγμή που σήμανε την έφοδο του ελληνικού κατά του περσικού στόλου η σάλπιγγα του Ευρυβιάδη (Αισχύλος: ”Πέρσαι”, 402-405).

   Αυτό όμως που περιμένουμε και ελπίζουμε είναι να έχουν την πρόνοια οι κυβερνήτες να προετοιμάσουν ψυχολογικά και ηθικά τον λαό για κάθε απευκταίο ενδεχόμενο, το οποίο δεν αποκλείεται στους επικίνδυνους καιρούς που ζούμε.

   Να ρίξουν το βάρος στην ανύψωση του φρονήματός του, ώστε λαός και στρατός να αποκτήσουν πατριωτική συνείδηση και πίστη στην κομβική ιστορική συγκυρία που αντιμετωπίζουμε με τον Hannibal ante portas των νησιών του Αιγαίου. Πίστη ότι η υπεράσπιση της πατρίδας μας είναι υπέρτατο χρέος όλων μας και όχι τρέλα αυτοκαταστροφική, για να την αποφύγουμε δια της απόδρασης σε ξένα εδάφη…..

Νεοφιλελευθερισμός ή  νεοουμανισμός;

Γράφει ο Κώστας Κατσακιώρης,

φιλόλογος- φροντιστής -συγγραφέας

  Είναι  αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες – εποχή της παγκοσμιοποίησης – έχουν διογκωθεί επικίνδυνα τα προβλήματα που ταλανίζουν ανατολή και δύση, όλον δηλαδή  τον πλανήτη και τους κατοίκους του.

Read More

Η ιδιωτική ζωή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Γράφει ο Κώστας Κατσακιώρης

φιλόλογος, φροντιστής, συγγραφέας

Στο πλαίσιο της άσκησης του κοινωνικού ελέγχου, που είναι και αναγκαίος και αναπόφευκτος, πολλοί άνθρωποι δεν ασχολούνται μόνο με όσα αφορούν το δημόσιο βίο και την κοινωνική δράση των συνανθρώπων τους, γνωστών και μη, αλλά υπεισέρχονται στα ενδότερα του βίου «των άλλων», σχολιάζοντας την ιδιωτική τους ζωή. Κρίνουν τις περισσότερες φορές κακοπροαίρετα και κακόβουλα τις συμπεριφορές και τις πράξεις τους, ωσεί λαϊκοί δικαστές και τιμητές των πάντων. Ξιφουλκούν με κακεντρέχεια και περίσσιο φθόνο κατά των άλλων, ενώ την ίδια στιγμή τοποθετούν τους εαυτούς τους στο απυρόβλητο, αποφεύγοντας την ενδοσκόπηση και την αυτοκριτική. Ικανοποιούν έτσι αυτάρεσκα την περιέργειά τους, το «εγώ» τους, και γίνονται άτεγκτοι, αδιάκριτοι, επιθετικοί και καχύποπτοι με τους άλλους. Και εννοείται πως μ’ αυτή την οπτική της κλειδαρότρυπας παραβιάζεται ασύστολα το δικαίωμα του απορρήτου της ιδιωτικής ζωής, προσβάλλονται βάναυσα και διαπομπεύονται προσωπικότητες.

Βέβαια, η τάση αυτή παρατηρείται από καταβολής κόσμου και όπως έλεγε ο σοφός Σωκράτης «είναι χαρακτηριστικό στοιχείο της ανθρώπινης φύσης». Τα κοινωνικά σχόλια (κοινώς κουτσομπολιά) γίνονταν ανέκαθεν μέσα στο πλαίσιο του μικρόκοσμου του καθενός, στη γειτονιά του, στον επαγγελματικό του χώρο, στο χωριό του. Μόνο που στη σημερινή ψηφιακή εποχή – με τα δίκτυα πληροφόρησης και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης – τα «όρια του μικρόκοσμου» έχουν πια διευρυνθεί και συνιστούν μια μεγάλη δημόσια σφαίρα (όπως λέει και στίχος του Οδυσσέα Ελύτη – ερμηνευόμενος διασταλτικά – «αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας»). Οι κριτικές δίνουν και παίρνουν επί παντός θέματος, σημαντικού και ασήμαντου, ή και επί παντός προσώπου. Τίποτε δεν μένει ασχολίαστο σ’ αυτή την αρένα, που προσβάλλει, εκβιάζει (διαδικτυακό μπούλινγκ), συνθλίβει, γελοιοποιεί και εκμηδενίζει πρόσωπα.

Με τα τεχνολογικά μέσα που υπάρχουν στην εποχή μας η ιδιωτική ζωή βάλλεται πανταχόθεν και είναι πολύ δύσκολο να προστατευθεί. Παραβιάζονται ασύστολα τα όρια της ιδιωτικής ζωής και τίποτε πια δεν είναι κρυφό. Δεν υπάρχουν γεωγραφικοί, κοινωνικοί αλλά ούτε και ηθικοί φραγμοί για πολλούς. Και βέβαια όποιος εισβάλλει στην ιδιωτική ζωή των άλλων μπορεί να κλέψει ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και πληροφορίες για το παρελθόν, το παρόν, ακόμη και το μέλλον τους, ικανοποιώντας τις διαστροφές του, τη νοσηρή του σκέψη και φαντασία. Μπορεί δηλαδή να αποκτήσει πολύτιμες πληροφορίες που αφορούν τις ανησυχίες, τις πεποιθήσεις, τους στόχους και τους σχεδιασμούς, τους φίλους, τις ερωτικές τους σχέσεις …

Μολονότι είναι λίγο πολύ γνωστοί αυτοί οι κίνδυνοι, παρά ταύτα παρατηρείται ένας παροξυσμός αυτοπροβολής της ιδιωτικής ζωής. Τον υιοθετούν οι διάσημοι, τα σύγχρονα δηλαδή πρότυπα – είδωλα των νέων σε κάθε χώρο, και εξ αυτού έγινε μόδα. Και σ’ αυτόν τον ίλιγγο αυτοπροβολής μικροί και μεγάλοι σε ηλικία βγάζουν στη φόρα την ιδιωτική τους ζωή. Προπαντός τα παιδιά και οι έφηβοι λόγω της μεγάλης εξάρτησης από τα ψηφιακά μέσα και της ανωριμότητας (σύμφωνα με στοιχεία της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος το 92% των δεκάχρονων παιδιών στη χώρα μας έχουν λογαριασμό στο Facebook) αγνοούν ή υποτιμούν τους κινδύνους. Κι αντί η ιδιωτική τους ζωή ως πολύτιμο αγαθό να τυγχάνει αυτοπροστασίας, εκτίθεται σε δημόσια θέα για κάποια (likes), για μια ψευδεπίγραφη και εφήμερη δημοσιότητα.

Με άλλα λόγια, το ιδιωτικό που παλαιότερα ήταν περιφρουρητέα αξία – ίσχυε το αρχαιοελληνικό ρηθέν «τα εν οίκω μη εν δήμω» – τώρα απαξιώνεται. Τείνει να ανατραπεί, αν δεν έχει ήδη ανατραπεί πλήρως αυτή η αντίληψη. Γίνεται ένα «ξεκατίνιασμα» άνευ προηγουμένου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Πολλοί χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δίνουν αβίαστα και ανά πάσα στιγμή το χωρο-χρονικό και κοινωνικό τους παρόν, αναρτούν αποκαλυπτικές φωτογραφίες με ιδιωτικές τους στιγμές, εκμυστηρεύονται τα εσώψυχά τους (σκέψεις, επιθυμίες, ανησυχίες, φοβίες…) και συνομιλούν με γνωστούς και αγνώστους. Εκθέτουν εκουσίως τα ευαίσθητα προσωπικά τους  δεδομένα και δημοσιοποιούν κάθε τι το προσωπικό για μια προσωρινή, κάλπικη αναγνώριση και αποδοχή, νομίζοντας ότι έτσι είναι πια αναγνωρίσιμοι, κοινωνικά παρόντες και αποδεκτοί. Με άλλα λόγια, διαμορφώνεται βαθμιαία μια εξομολογητική κοινωνία, όπου δυστυχώς να εξαλείφονται τα όρια ανάμεσα στο ιδιωτικό και το δημόσιο.

Αναμφίβολα, για τους πολλούς, τους απλούς ανθρώπους της διπλανής πόρτας (όπως συνήθως λέμε) είναι αρνητικές οι συνέπειες από τη δημόσια έκθεση της ιδιωτικής τους ζωής στα αδηφάγα μάτια ενός κοινού, που συνήθως γοητεύεται με τα γαργαλιστικά θέματα και θεάματα και διψά να τους λοιδορήσει χωρίς έλεος, να τους διαπομπεύσει, να τους εκμεταλλευτεί. Η λεκτική βία, το μπούλινγκ και τα κρούσματα της παιδοφιλίας και της παιδεραστίας πληθαίνουν ανησυχητικά, γεγονός που δείχνει αφενός πόσο ευάλωτα είναι τα παιδιά και αφετέρου πόσο εμφανής είναι η απουσία της οικογένειας. Και βεβαίως τα θύματα συνήθως του διασυρμού είναι οι πιο αδύναμοι χαρακτήρες, που οδηγούνται στα όρια κατάθλιψης, απομόνωσης, απόγνωσης και ενίοτε αυτοχειρίας.

Γι’ αυτό είναι ανάγκη να γίνει πιο ενδελεχής ο έλεγχος των δικτύων επικοινωνίας (προπαντός του Διαδικτύου), ώστε να διώκονται οι κλοπές των προσωπικών δεδομένων και τα ηλεκτρονικά εγκλήματα, αλλά και να επιβάλλονται αυστηρότερες ποινές στους παραβάτες. Όμως, όπως συμβαίνει και σε άλλους τομείς, ποτέ οι νόμοι και οι κατασταλτικοί μηχανισμοί δεν είναι αποτελεσματικοί, αν δεν συνοδεύονται από μέτρα πρόληψης. Πρέπει, λοιπόν, απαραιτήτως να επενδύσουμε ως κοινωνία στην ανθρωπιστική παιδεία, στην πνευματική συγκρότηση των νέων ανθρώπων, στην απόκτηση ηθικής αυτοσυνειδησίας και αυτοελέγχου, ώστε να είναι σε θέση να περιφρουρήσουν την ιδιωτική τους σφαίρα.

Σ’ αυτήν την προσπάθεια είναι καθοριστικός ο ρόλος των φορέων παιδείας, προπαντός της οικογένειας, του σχολείου και των μέσων ενημέρωσης, ώστε να δημιουργηθούν οι αναγκαίες προϋποθέσεις προάσπισης της ιδιωτικής ζωής. Γι’ αυτό απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση από τους γονείς και δασκάλους και συχνή ενημέρωση, ευαισθητοποίηση των παιδιών πάνω στο θέμα της περιφρούρησης της ιδιωτικής ζωής με διάφορες δράσεις, όπως είναι ανάλογες εκπομπές στα ΜΜΕ ή σχολικές ημερίδες ασφαλούς πλοήγησης του Διαδικτύου. Στο τέλος – τέλος πρέπει να γίνει σαφές σε όλους ότι το να εκθέτει κανείς την ιδιωτική του ζωή κάθε άλλο  παρά συνιστά κοινωνική αναγνώριση και τιμή για τον ίδιον, ταυτόχρονα δε είναι και εξόχως επικίνδυνο.

Και βέβαια, επειδή στο εγγύς μέλλον οι απειλές κατά της προσωπικής ζωής θα είναι πιο ανησυχητικές, χρειάζεται μέτρο, αυτοσυγκράτηση και σωστή, ασφαλής χρήση του ψηφιακών μέσων. Είναι ανάγκη να είμαστε πιο ευαισθητοποιημένοι σ’ αυτό το θέμα, ώστε όχι μόνο να μην εκτιθέμεθα αυτοβούλως, αλλά να διεκδικούμε πιο μαχητικά την προάσπισή της ιδιωτικής ζωής, γιατί είναι το απάνεμο λιμάνι του καθενός, κι αλίμονο, αν το προσφέρουμε ως λεία στις άγριες διαθέσεις των σύγχρονων πειρατών.

    Είμαι στο μετρό και ακούω δίπλα μου δυο φίλους να μιλάνε. Η χρονιά που έρχεται είναι για αυτούς χρονιά Πανελληνίων. Πριν κατέβουν στη στάση τους λέει ο ένας: «Φίλε συνταγή δεν υπάρχει. Εμείς θα κάνουμε τη προσπάθειά μας και θα δούμε». Θυμήθηκα ένα κείμενό μου, γραμμένο πριν τέσσερα χρόνια, όταν είχα πρωτομπεί στη Νομική και σκέφτηκα να το δημοσιεύσω, γιατί αποτελεί καταστάλαγμα της δικής μου πορείας προς την δική μου επιτυχία. Διανθισμένο το κείμενο με τελευταίες διορθώσεις και με σκοπό να βοηθήσει τους μέλλοντες – κυρίως της θεωρητικής- μαθητές απαντώ εκ των προτέρων πως υπάρχει συνταγή. Δοκιμασμένη. Επιτυχημένη.

1) Δεν μας ενδιαφέρει τι θέματα θα πέσουν. Άπαξ και σταθείς στον παράγοντα τύχη, έστω και για λίγο, αν ελπίσεις, δηλαδή, σε κάτι που βαίνει εκτός των δυνατοτήτων και των γνώσεών σου, μειώνεις τις πιθανότητες να πετύχεις. Δεν χρειάζεται πίστη στην τύχη, αλλά διεύρυνση  των δυνατοτήτων και των γνώσεών σου, ώστε να πλησιάσεις περισσότερο στην αντικειμενικότητα των όσων θα καταθέσεις. Κανείς, βέβαια, δεν είναι αντικειμενικός εξεταστής (και συχνά ούτε και δίκαιος, αξιοκρατικός ή ακόμα και με τις απαιτούμενες γνώσεις), αλλά αυτό δεν το καθορίζεις εσύ. Εσύ αυτό που καθορίζεις είναι η απάντησή σου να τείνει προς το αντικειμενικά ζητούμενο.

2) Πώς το βρίσκεις το αντικειμενικά ζητούμενο; Μορφώσου! Διάβασε, δες εποικοδομητικές ταινίες, άκου συνεντεύξεις μεγάλων ανθρώπων και διάβασε τι έχουν πει και γράψει, να είσαι περίεργος για όλα. «Stayhungry, stayfoolish» είχε πει oSteveJobs, ως συμβουλή σε τελειόφοιτους φοιτητές. Ξέρεις για ποιο πράγμα ήταν βέβαιος ο ιθύνων εγκέφαλος της μεγαλύτερης εταιρίας του κόσμου; Ότι έτσι μόνο μπορείς να ξεχωρίσεις. Εκτός κι αν θες να μαθαίνεις απέξω –κατά τη τραγική συνήθεια πολλών- τα θέματα των εκθέσεων. Εσύ διαλέγεις. Ή τον πιο δύσκολο δρόμο, που απαιτεί χρόνο, αυτοπειθαρχία, κουράγιο και ψυχική δύναμη ή τον εύκολο. Πίστεψε με ότι ο πρώτος είναι αυτός που θα σου χρησιμεύσει μετά.

3) Συνεχής προσπάθεια. Η προσπάθεια ξεκινάει από το πώς γράφεις το γράμμα «ξ» μέχρι τη σύνταξη των αρχαίων και συνεχίζει μετά υπό άλλες μορφές, που εδώ δεν μας ενδιαφέρουν. Η συνεχής προσπάθεια δεν είναι συνεχόμενη. Δεν γίνεται κάθε λεπτό της μέρας, κάθε μέρα του χρόνου. Θέλει πρόγραμμα και η προσπάθεια μπορεί να είναι διακεκομμένη. Νέος ή νέα είσαι κι η καρδιά χτυπάει σαν δεις τον Έρωτα, θες μια βόλτα, ένα καφέ, μια ταινία να δεις βρε παιδί μου. Γιατί όχι; Βάλ το στο πρόγραμμα και κάτσε πιο αργά μετά. Πρόγραμμα!

4) Εμπόδια. Υπάρχουν. Πάντα υπήρχαν. Πάντα θα υπάρχουν. Είτε είναι ένα ζεστό απόγευμα που σε καλεί για βόλτα, είτε η απελπισία από τον θάνατο ενός δικού σου ή από την ερωτική σου απογοήτευση, είτε τα χρήματα, είτε ό,τι άλλο, όλα αυτά έχουν ένα σκοπό: να κάνουν τη προσπάθειά σου λίγο –ή πολύ- πιο δύσκολη, αλλά και πιο γοητευτική. Τη γοητεία την καταλαβαίνεις μετά, όταν δεις τα αποτελέσματα.  Τότε θες να χορέψεις, κατά την ερμηνεία που δίνει ο Ζορμπάς του Καζαντζάκη στο ρήμα, ως τίταγμα ψυχής, κυρίως γιατί ανέβηκες σε ύψη, που δεν ήσουν καν προετοιμασμένος, σε ύψη που πίστευες ότι δεν μπορείς να φτάσεις. Εσύ αποφασίζεις αν θα υποκύψεις. Να είσαι, όμως, σίγουρος γι΄αυτό: θα ερωτευτείς τον εαυτό σου, άρα και την ίδια τη ζωή, αν φτάσεις εκεί που θέλεις έχοντας γκρεμίσει όσους τοίχους σου έχτισαν ή έχτισες.

5) Το μέτρημα. Ο εαυτός σου είναι ένας αυστηρός κριτής, που κρατά μια μεζούρα και μετράει τη προσπάθεια που έκανες κάθε μέρα και κάθε λεπτό. Δεν τη μετράει σε εκατοστά, αλλά σε ουσία και ειλικρίνεια. Και έχει πάντα δίκιο. Πες στους άλλους ψέματα, πες ότι έφταιγε ο χ, ψ, γ, κάνε χιλιάδες τεχνάσματα, για να δικαιολογηθείς, αλλά μέσα σου ξέρεις. Θέσε όριο μέχρι εκεί που πραγματικά μπορείς! Κάνε εκείνη τη προσπάθεια, που αν αποτύχεις, θα είσαι τουλάχιστον ευτυχισμένος, γιατί δεν είχες τίποτα άλλο να κάνεις.

6) Έχε τις κεραίες σου τεντωμένες. Άκου τους πάντες: συμμαθητές, καθηγητές στο σχολείο, ήδη επιτυχόντες ή αποτυχόντες. Τι έγραψαν; Ποια μετάφραση έχουν; Γιατί; Με ποιες σημειώσεις ασχολούνται; Τι ασκήσεις κάνουν; Από πού κάνουν άγνωστο; Γιατί δυσκολεύονται; Τι τους είπε ο καθηγητής τους; Γιατί έτσι το απάντησε αυτό ή αυτή; Μάζευε πληροφορίες και συμπλήρωσε τις σημειώσεις σου, συνέχισε να μαθαίνεις, κάνε συνέχεια επανάληψη τα πάντα. Κουράσου, ξεπέρασε αυτό που μπορείς και ανέβασε τον πήχη πιο ψηλά, ίδρωσε, κλάψε, βρίσε, φτάσε στα όριά σου και πέρνα τα!

  Γιατί, όμως, όλα αυτά; Για μια απλή σχολή; Κι όμως…εδώ γίνονται οι παρανοήσεις. Αν σε αυτή σου τη πορεία διαλέξεις τον δύσκολο δρόμο, τα μόρια θα είναι απλά ένας αριθμός, μια δικαίωση, όχι, όμως η ευτυχία. Η ευτυχία σου θα είναι εκείνη η στιγμή, που μετά από όλα αυτά θα έχεις μάθει ποιες τρικυμίες σε ζαλίζουν και σε ποιες φαίνεται η τέχνη σου, θα κρατάς κλειδιά στα χέρια σου που θα σου ανοίγουν μέσα σου τις τέσσερις πόρτες του εσωτερικού σου ορίζοντα,  θα έχεις φτιάξει άλλα όρια, πιο αυστηρά, θα έχεις πει τη δική σου απάντηση σε όσα έζησες, θα είσαι περήφανος για τον εαυτό σου!

 Θα γυρίσεις και θα κοιτάξεις την Ιθάκη και θα είσαι πολύ νέος για να μείνεις εκεί. Θα ντύσεις καλά τη καρδιά για τα επόμενα, θα της δέσεις σφιχτά τα κορδόνια για τα νέα ταξίδια και λίγο πριν φύγεις θα κοιτάξεις μέσα σου. «Αν ξαναζούσα όσα έζησα, θα έκανα πάλι τα ίδια»; Αν πεις το «ναι» φύγε όσο πιο ψηλά και μακριά μπορείς!

Και είμαι σίγουρος ότι θα μπορείς!

Τσούμαλης Γιάννης  *

(φοιτητής Νομικής Αθηνών, owner /blogger στο worldsattic.blogspot.gr, συντάκτης και φωτογράφος στο musiccorner.gr, συντάκτης στο athenspost.gr, εθελοντής)

* (Ο Γιάννης Τσούμαλης ήταν  άριστος μαθητής  του φροντιστηρίου μας. Είναι υποχρέωση και τιμή μας να φιλοξενούμε στην ιστοσελίδα κείμενά του)