Εξεταζόμενο Θέμα έκθεσης 2017

Εξεταζόμενο Θέμα έκθεσης 2017

 

Το ίδιο ακριβώς κείμενο του Ακαδημαϊκού Γρηγόρη Σκαλκέα ετέθη ως διαγώνισμα μια Κυριακή του Γενάρη στο Φροντιστήριο μας!! Μεγάλη επιτυχία για το Φροντιστήριο μας με την έναρξη των πανελληνίων εξετάσεων!!Συνεχίζουμε δυναμικά!!
………………………………………………………………………..

Κείμενο: Οι στόχοι της Επιστήμης στον 21ο αιώνα

Η επιστήμη, ως αέναος αγώνας του ανθρώπου για την κατάκτηση της γνώσεως, με τον διαλογισμό, την οξυδερκή παρατήρηση, τη διαίσθηση και την έρευνα, ανοίγει συνεχώς νέους ορίζοντες και φωτίζει τον νου. Η επιστήμη αναπτύσσεται συνήθως σε σχέση με τις πρακτικές ανάγκες των ανθρώπων, ακολουθεί όμως βασικά την εξέλιξη μιας κοινωνίας και αντικατοπτρίζει το συγκεκριμένο πνευματικό και ηθικό της επίπεδο.
Ποιο είναι όμως σήμερα στις αρχές του 21ου αιώνα το πνευματικό και ηθικό επίπεδο της κοινωνίας μας; 
Ο υλιστικός ευδαιμονισμός, που κυριαρχεί στα προηγμένα οικονομικώς κράτη, σε συνδυασμό με τα αξιοθαύμαστα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα, που πολλαπλασιάζονται ραγδαίως, δεν αφήνει στον άνθρωπο τον αναγκαίο χρόνο για να ασχοληθεί, σοβαρά και επίμονα, με τον εσωτερικό του εαυτό, ώστε να επιτύχει όχι μόνο τη διανοητική και γενικότερα εγκυκλοπαιδική του συγκρότηση, αλλά για να κατορθώσει την ηθική ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του ως Ανθρώπου. Σήμερα, «ο άνθρωπος βουβαίνεται προς τα μέσα και θαυμάζει προς τα έξω» κατά τον βαθύ λόγο του Θεοδωρακόπουλου.
Η τεχνολογία, που βελτίωσε σημαντικά τις συνθήκες της ζωής μας, βοήθησε ή εμπόδισε τον άνθρωπο να γίνει περισσότερο ΄Ανθρωπος; Ιδού το κρίσιμο ερώτημα. Το ανθρώπινο ον εξακολουθεί να αποτελεί αυτογενή και αυταπόδεικτη, υπέρτατη αξία της ζωής ή έχει βαθύτατα καταρρακωθεί και υποβιβασθεί έναντι των σύγχρονων υλιστικών αξιών, επικυρώνοντας την φοβερή ρήση του Νίτσε για τη «μεταξίωση των αξιών» στην εποχή μας. Τα ευγενή ιδεώδη του ανθρωπισμού, που βλαστάνουν, φυσιολογικά θα έλεγα, στο πολίτευμα μιας αυθεντικής Δημοκρατίας – που έχει ως σταθερό πυρήνα της την αξία του Ανθρώπου – διασύρθηκαν στις ημέρες μας.
… Μέσα στο κλίμα αυτό ζει, μεγαλώνει και εργάζεται ο σύγχρονος επιστήμονας, με αποτέλεσμα το έργο του να εντάσσεται επιτακτικά στις γενικότερες αυτές τάσεις της εποχής. Η ένταξη όμως αυτή εγείρει – οφείλει να εγείρει – στη συνείδησή του το πρόβλημα της ηθικής ευθύνης, αξιώνοντας την άμεση και υπεύθυνη αντιμετώπισή του.
Ο επιστήμονας βαρύνεται με πολύμορφη ευθύνη για τη γνώμη που κατά κάποιον τρόπο παράγει και οφείλει να προβλέπει οποιοδήποτε πιθανό κίνδυνο που θα μπορούσε να προέλθει από τη χρήση της – ή την κατάχρησή της – στο μέλλον για τον άνθρωπο και για την οικουμένη. Πρέπει να αποφασίζει με άγρυπνη συνείδηση και υπευθυνότητα, εάν τα αποτελέσματα των ερευνών του πρέπει τελικά να εφαρμοσθούν. Κάθε επιστημονικό επίτευγμα φρονώ πως πρέπει να εξετάζεται όχι μόνο ως γνωστική ή υλική κατάκτηση, αλλά και για το αν θα αποβεί ευεργετικό ή επιζήμιο ή και καταστρεπτικό για την ύπαρξη του ανθρώπου. Τον έλεγχο αυτό ουδείς άλλος μπορεί ή επιτρέπεται να επιβάλλει στη συνειδητή ελευθερία του επιστήμονα παρά μόνον η συναίσθηση της ανθρώπινης και γενικά της κοινωνικής του ευθύνης.
Δυστυχώς όμως, οι αποφάσεις για τη χρησιμοποίηση από τη σύγχρονη τεχνολογία επιστημονικών γνώσεων και ανακαλύψεων δεν ανήκουν πάντοτε στην απόφαση ή στη σύμφωνη γνώμη εκείνων που τις ανακάλυψαν, ούτε οι πολλαπλές συνέπειες από τη χρήση τους έχουν όσο και όπως θα άρμοζε υπολογισθεί. Για τούτο, συχνά οι στόχοι μιας ερευνητικής πορείας διασπείρονται. Πολλοί διάσημοι ερευνητές, όπως ο Henri Becguerel, o Heinrich Hertz και άλλοι ισάξιοί τους, δεν μπόρεσαν να προβλέψουν τις πρακτικές εφαρμογές των ανακαλύψεών τους. Και ο Oppenheimer, όταν πληροφορήθηκε την καταστροφή της Χιροσίμα, ένιωσε βαριές τύψεις συνειδήσεως, διότι είχε τόσο αποφασιστικά συμβάλει στη διάσπαση του ατόμου, που βέβαια δόξασε και την επιστήμη και το όνομά του, αλλά διέσπασε και το ιερό κύρος του Ανθρώπου, προσφέροντάς του τη φονικότερη δύναμη. Και αργότερα, ο Χάιντεγκερ, όταν πληροφορήθηκε την άλωση του γενετικού μυστηρίου του ανθρώπου, είπε πως «τώρα μόνο ένας θεός μπορεί να σώσει την ανθρωπότητα».
Ως τελικός σκοπός της επιστήμης ανακύπτει σταθερά ο εξανθρωπισμός της ζωής και ως σκοπός της ζωής ο εξανθρωπισμός της επιστήμης, ώστε να υπηρετείται ο ΄Ανθρωπος. Διότι μόνο με τον απόλυτο σεβασμό προς τον Άνθρωπο μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά ο υλισμός και ο υπέρμετρος ευδαιμονισμός που κυριαρχεί και ορίζει την εποχή μας, και μόνο έτσι μπορεί να τιθασευθεί η επιστημονική αναρχία. Ο επιστήμονας οφείλει να συνειδητοποιήσει ότι πάνω από όλα βρίσκεται, αμετάθετος και αναντικατάστατος, ο Άνθρωπος. Και όπως πολύ εύστοχα όρισε ο Καντ: «ο άνθρωπος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ποτέ ως μέσον για κάποιο σκοπό, αλλά να θεωρείται αυτός ο ίδιος ο τελικός σκοπός».
Για να παραμείνουν όμως οι στόχοι ανθρωποκεντρικοί, κρίνεται απολύτως αναγκαίος ο επανακαθορισμός τους από προσωπικότητες με υψηλά ιδανικά, κατά τον Αϊνστάιν, δηλαδή από έντιμους, υψηλόφρονες, συνεπείς και ανιδιοτελείς, διορατικούς, ειλικρινείς και αντικειμενικούς ανθρώπους-επιστήμονες….

Απόσπασμα από ομιλία του Γρ. Σκαλκέα, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής Αθηνών και Ακαδημαϊκού – εφημερίδα Το ΒΗΜΑ 30 /12/2003

Ασκήσεις
Α. Να γραφεί η περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.
25 μονάδες
Β. 
1. Να γράψετε τα αντώνυμα των λέξεων : 
 αέναος, καταρρακωθεί, αυθεντική, εντάσσεται, άγρυπνη, τιθασευθεί

6 μονάδες

2. Να εντοπίσετε πέντε φράσεις του κειμένου όπου υπάρχει ποιητική λειτουργία
του λόγου.
5 μονάδες

3. Να δείξετε: α. τον τρόπο/ους και τα μέσα πειθούς της προτελευταίας 
παραγράφου του κειμένου.
β. τον τρόπο/ους ανάπτυξης της ίδιας παραγράφου.
8 μονάδες

4. Να αξιολογήσετε τις παρακάτω προτάσεις απαντώντας Σωστό ή Λάθος, σύμφωνα με το κείμενο:
α. Η επιστήμη δεν αντικατοπτρίζει το πνευματικό και ηθικό επίπεδο της κοινωνίας.
β. Η προσήλωση στην ύλη οφείλεται στην κυριαρχία του ορθολογισμού και στην πρακτικότητα του υλιστικού πολιτισμού.
γ. Το επιστημονικό επίτευγμα δεν πρέπει να εξετάζεται για το αν θα αποβεί ευεργετικό ή καταστρεπτικό για την ανθρώπινη ύπαρξη.
δ. Οι αποφάσεις για την εφαρμογή των επιστημονικών γνώσεων δεν ανήκουν πάντα στους επιστήμονες. 
4 μονάδες

5) Να εξηγήσετε σε μια παράγραφο (60 -70 λέξεων) τη φράση του Κάντ: «Ο άνθρωπος δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ποτέ ως μέσον για κάποιο σκοπό, αλλά να θεωρείται αυτός ο ίδιος ο τελικός σκοπός».
12 μονάδες

Γ. ΕΚΘΕΣΗ
ΘΕΜΑ
Με αφορμή την επισήμανση του καθηγητή-Ακαδημαϊκού κ. Σκαλκέα, πως στη σημερινή εποχή της κυριαρχίας του υλιστικού ευδαιμονισμού και της υποχώρησης του ανθρωπιστικού πνεύματος εγείρεται επιτακτικά το πρόβλημα της ηθικής-κοινωνικής ευθύνης του επιστήμονα, αρθρογραφείς στη σχολική εφημερίδα. Αφού διερευνήσεις τους λόγους για τους οποίους εγείρεται επιτακτικά αυτό το πρόβλημα, μεταξύ άλλων, να αναδείξεις το βαρύτατο χρέος του σύγχρονου επιστήμονα. (500-600 λέξεις)
40 μονάδες

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *